Võ Thanh Vân.
Với một bộ trường thiên tiểu thuyết lịch sử khổng lồ như Tây Sơn Tam Kiệt (TSTK) của Vũ Thanh thì không nên chỉ đơn giản là đọc cốt truyện, chỉ là thưởng thức kỹ năng đặt và giải quyết tình huống; chưa nói là truyện lịch sử thì cốt truyện đã có sẵn, từ khởi đầu, diễn biến cho đến kết thúc.
Nên hơn như thế.
Tôi xin đề nghị một cách tiếp cận để thưởng thức khác khi đọc trường thiên khổng lồ này: Sự liên quan và phát triển các khía cạnh, bình diện văn học trên toàn bộ trường thiên. Bằng cách đó chúng ta sẽ thưởng thức bộ truyện sâu đậm, sắc sảo hơn và cảm nhận trọn vẹn hơn tâm huyết của Vũ Thanh.
2.1. VỀ ÉN LIỆNG TRUÔNG MÂY (ELTM) (phần 1 của TSTK) VÀ NHẤT THỐNG SƠN HÀ (NTSH) (phần 2 của TSTK):
Nhìn chung, ELTM là tiền đề để NTSH: Cuộc khởi nghĩa truông Mây là tiền đề để có cuộc khởi nghĩa Tây Sơn đi đến sơn hà được thống nhất.
Từ bộ ELTM sang bộ NTSH các vấn đề, các bình diện văn học lẫn tính cách nhân vật đều phát triển theo hướng khôi vỹ, cao thượng dần. Tôi xin thử phân tích vài khía cạnh, chẳng hạn:
ANH HÙNG TÍNHv
Với ELTM, một tiểu thuyết dã sử thuần túy, Vũ Thanh đã tạo dựng chàng Lía chỉ dựa vào võn vẹn 2 câu thơ
Chiều chiều én liệng truông Mây
Cảm thương chú Lía bị vây trong thành
và vài mẫu chuyện rơi rớt trong dân gian. Chàng Lía, do vậy, là mẫu người hoang dã, đơn giản; là mẫu anh hùng xăn tay áo, tuốt gươm lướt tới. Một số nhân vật khác trong ELTM có tính văn học hơn, và được nâng lên tầm tiêu biểu cho tinh thần “hiệp sỹ Việt”, nhưng tất cả đều không thoát khỏi lớp vỏ cá nhân. Anh và hùng trong ELTM là kiểu anh hùng tự phát. Tư tưởng tự phát, hành động tự phát và rời rạc.
Trong NTSH, anh hùng tính được nâng lên tầm vóc lớn hơn, cao hơn: Anh hùng của khí chất, thể hiện qua tướng cách, tính cách, tấm lòng và từng hành vi, cử chỉ; là anh hùng biết tiến, thoái biết khắc nghiệt và bao dung. Đó là Anh hùng của toàn dân, là khí tượng của đấng quân vương. Nguyễn Huệ trong NTSH đã được Vũ Thanh khắc họa không những là một đấng anh hùng như thế mà còn hòa quyện với tính cách dung, dị, hòa, nhã của dân ta để trở thành một mẫu quân vương tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.
Từ ELTM sang NTSH, anh hùng tính đã chuyển hóa từ “hiệp sỹ Việt” lên “quân vương Việt”.
Đọc TSTK một cách tinh tế như thế, chúng ta sẽ ghi nhận những cảm xúc khác nhau từ 2 kiểu anh hùng khu biệt này.
THI PHÚv
Vũ Thanh là 1 nhà thơ nên trong truyện của Vũ Thanh, thi phú đóng 1 vai trò khá quan trọng và nổi bật, hơn bất kỳ tác phẩm chương hồi của bất kỳ tác giả nào.
Thơ trong ELTM, hầu hết là thơ tình hoặc những nỗi bi phẫn, thống hận cá nhân. Theo kiểu
Hát Giang! Hát Giang!
Vì đâu mà nhỏ lệ?
Để tiếng tiêu sầu chạnh lòng nhân thế
Vì đâu mà quạnh quẽ
Để tiếng hát buồn trăn trở khách hồng nhan.
Ơ… Đời đa đoan!
Ớ… Tình đa đoan!
………….
Hoặc
Quốc phá gia vong kỷ độ hà
Dục tương khinh kỵ vãn can qua
Thiên bế, nhân u, vô hạn hận
Điếu đồ tuyệt lộ tửu cuồng ca.
Sang NTSH thi phú được mở lên những thể loại cao hơn, như Văn tế, thơ ngự chế, chiếu, biểu . . .
Nếu thơ trong ELTM là Tiếng lòng của cá nhân, lê dân
Thì thi phú trong NTSH mang đậm tính hào hùng, bác học ở tầm vóc non sông.
VÕ THUẬTv
Nếu võ thuật trong ELTM chú trọng việc giới thiệu chiêu thức, trường phái thì trong NTSH đã được nâng lên tầm quốc võ và kỹ thuật chiến tranh.
Như thế, như thế. Xin mời quý vị và các bạn lục tìm trong 2 bộ truyện này những thú vị tinh tế và kỳ vỹ khác qua các khía cạnh, bình diện khác mà bút pháp biến ảo của Vũ Thanh mang lại.
2.2. SỨ MỆNH CỦA GIA ĐỊNH TAM HÙNG (GĐTH): TRIẾT LÝ CHIẾN THẮNG
Bộ thứ 3 của trường thiên TSTK là GĐTH chưa được viết nên tôi không giới thiệu mà tôi đề nghị quý vị và các bạn tham gia 1 trò chơi lớn. Trò chơi mang tên: Cùng sáng tác với Vũ Thanh.
Đặt vấn đề: TSTK viết về 3 anh em nhà Tây Sơn, gồm 3 bộ nhưng đến cuối bộ NTSH thì cả tam kiệt đều chết, nhà Tây Sơn sụp đổ. Vậy bộ thứ 3, GĐTH, viết về chuyện gì. Các bình diện, khía cạnh văn học phát triển theo hướng nào, như thế nào và đến đâu?
Ví dụ, Anh hùng tính: Từ anh hùng cá nhân trong ELTM phát triển thành anh hùng dân tộc trong NTSH. Đến GĐTH, anh hùng tính sẽ thể hiện như thế nào? V. v. . .
(Trích phát biểu trong buổi ra mắt trường thiên TSTK của vŨ THANH – 11/3/2017)
Kính mừng anh hoàn thành được tác phẩm để đời.
Thật lòng hy vọng tác phẩm của anh được phổ biến, chớ mình người Việt mà chỉ thuộc truyện của Kim Dung thì phí quá. Uổng quá!
Cảm ơn Huynh Phuong Linh. Vt cũng rất mong tác phẩm được phổ biến rộng khắp, với tinh thần “người Việt hiểu sử Việt”. Chúc vui.
Vũ Thanh xin lỗi tất cả các bạn Xứ Nẫu về sự chậm trễ phản hồi này. Lý do là gần đây VT không truy cập vào trang Xữ Nẫu được. Có nhờ Hiển khi nào đăng bài thì cho xin đường link nhưng chờ mãi không thấy, ngỡ là không có bài đăng. Nay tìm được bài cũ, lần ra mới thấy bài mới này. Xin trả lời các bình luận của các bạn trễ vậy nhé.
Tổng chào Các Anh Chị Xứ Nẫu!…Tôi cũng biết qua -Vài trích đoạn trong Tiểu Thuyết”Tây Sơn Tam Kiệt”của Vũ Thanh Và cũng chỉ dám”Chút chữ nghĩa góp vào cho Vui thôi! Các Anh Chị không Chê là ”May lắm rồi!”Qua Tựa đề Tiểu Thuyết…Người ta đọc lên sẽ nghĩ đến CÁC ANH HÙNG?Vì vậy chút thiển ý của tôi CẢM về:-”Chàng LÍA nghĩa khí ANH HÙNG Tiêu biểu gốc QUÊ Cái CƯƠNG bốc đồng?Tính chất BỨC XÚC NỔI NÓNG?Liều mình ra tay HÀNH ĐỘNG NGHĨA HIỆP?-NGUYỄN HUỆ”ANH HÙNG Toàn diện KHÍ TIẾT?CAO hơn một BẬC đáng LIỆT hạng VƯƠNG?Nghĩa là VĂN VÕ SONG TOÀN?ƯU THẾ Xứng danh VINH QUANG ĐỈNH CAO?*…Tình tiết Truyện CÓ HƯ CẤU?Nhưng điểm CHÍNH THẬT đề cao KHÍ CHẤT”TIẾT THÁO của bậc HÙNG ANH?”…Theo Sát Trường Thiên….. LUẬN BÀN HẤP DẪN?
Chào bạn lê ngọc duyên hằng. Lời bàn của bạn khó hiểu quá, Vũ Thanh không thể bàn thêm hơn được. Chúc bạn vui nhé.
Bếp đã đọc vài tiểu đoạn của ELTM và phục kiến thức, tinh tế của anh Vũ Thanh để thán phục công sức, tài năng của anh.
Ngày xưa một bộ truyện như vậy đã khó có ai dám viết dù người đọc sách, báo giấy nhiều hơn hiệnnay, Bây giờ, internet cho chúng ta cách đọc nhanh hơn, dễ dàng hơn. Và đời sống vội vã áo cơm hiện tại cũng khiến con người ít ai dám đọc một trường thiên tiểu thuyết nặng ký (về cả hai nghĩa trắng, đen) như ELTM.
Tuy nhiên, phải nghĩ đến cái “lõi” của chuyện đọc sách. Sách internet đọc rồi bay mau hơn sách giấy.Một quyển sách cất vào kệ, vào tủ chứng tỏ trình độ của người đọc. Đọc để gió cuốn bay đi không cần biết công người viết, tâm người đọc hay đọc vì muốn lưu giũ chứng tích một cốt chuyện, một cái tên (tác giả), vì tình yêu với chữ nghĩa, với sức lao động của người viết.
Bếp hy vọng, hơn 80 triệu người Việt trong nước sẽ có tí nhất hơn 1 triệu ngươi yêu sử nước nhà mà mua ELTM.
Bếp muốn mua lắm, nhưng măc tội hà tiện, sách nặng gửi bưu điện sẽ tốn xu nhiều, mua trong nuước thì không dám nhờ ai mang qua giùm hết vì ai cũng sợ nặng hành lý. Nếu có nguời chịu đem qua giùm chăc chắn Bếp sẽ mua.
Cám ơn anh Vũ Thành và cám ơn người giiớ thiệu.
Chào Bếp. Lâu lắm lại được nghe Bếp khen và than thở. Thế này nhé. Bếp cho xin địa chỉ nhà, VT sẽ gởi sang Ỹ cả 2 bộ ELTM và NTSH với chữ ký của tác giả đàng hoàng để thay lời cảm ơn về những lời khen ngợi. Bù lại, Bếp chỉ cần viết check trã cho tác giả tiền cước phí có sẵn trên hộp bưu phẩm. Ước độ 6-80 $USD gì đó. thật lòng đó, không phải nói đùa đâu. Chúc Bếp vui vẻ.
Cach tiep can tac pham van hoc theo kieu nay hoi la , khac nhung cach tiep can tac pham van hoc pho bien
Vâng, đây là một góc nhìn độc đáo của diễn giả Võ Thanh Vân trong lần giao lưu cùng sinh viên Đại Học Quy Nhơn 20-3-17 vừa qua.
Chưa đọc nên chưa dám lạm bình. Nhưng từ trước đến nay đây là bộ sách dày dặn nhất về triều Tây Sơn ?
Cảm ơn bạn Mai Nguyễn. Sách đã cõ bán khắp nơi trên Fahasha, Thăng Long và Tiki.vn. Mong bạn tìm đọc ủng hộ. Vui.
Tác phẩm thật đồ sộ mà giới thiệu còn sơ sài quá
Chào bạn Duy Cường. Đây chỉ là một cách tiếp cận trong nhiều cách tiếp cận tác phẩm mà thôi. Trong những lần ra mắt sách, còn có nhiều bài giới thiệu khác về tác phẩm nữa. Chúc bạn vui.