Ái Duy
.
Mùa cưới, lắm khi tay nhận thiệp miệng chúc mừng mà lòng thì héo hon vì cứ nghĩ tới cái thủ tục đầu tiên khi đi dự. Thân thì bao nhiêu mà sơ thì chừng nào mới vừa đủ phong bì theo thời giá và địa điểm tổ chức. Khách băn khoăn một thì chủ nhân ngay ngáy mười, đôi bên đều lắm nỗi niềm khó nói vì dù sao cũng là một ngày vui trọng đại trong đời người. Không mời thì trách, mời ít cũng khó coi mời nhiều cũng ngại ngùng. Cao điểm một tháng được lẫn bị mời tới bốn đám cưới xính vính nửa tháng lương. Vào tiệc cưới ngoại trừ của siêu sao ra thì trăm cái như một, giống từ cái giao diện cho tới kịch bản menu, tàn tiệc về tới nhà toàn đi kiếm mì gói. Đôi khi giật mình thảng thốt không biết đám cưới nọ kia mới năm ngoái đây mình có tham dự không bởi chẳng có gì để nhớ để lưu.
Vậy mà đám cưới từ vài chục năm trước của thời bao cấp lại nhớ như in. Thập niên 80 ở phố nhà nhà khó khăn chạy ăn tính từng bữa nhưng chuyện cưới xin vẫn phải duy trì. Cái thời mà “mình cưới nhau đi anh”, “em lấy anh nghe” chỉ cần về thưa cha mẹ rồi chọn ngày lành tháng tốt nào gần nhứt. Không phải xanh xao theo dõi giá vàng, không lo đi đặt tiệc cưới dành chỗ trước nửa năm, không áo váy lăng xăng cho vài album ảnh trên rừng dưới bể. Cặp nhẫn vàng tây 3 phân cho cô dâu chú rể đeo lúc làm lễ là nghi thức tối thiểu còn phải đi mượn nói gì bông tai dây chuyền. Áo dài cưới cũng vậy, đi mượn hoặc thuê, sang lắm mới đi may cho dù chỉ bằng những loại vải tơ rẻ tiền.
Thiệp cưới ngày ấy được in sẵn bán đầy ngoài tiệm, mua về chỉ điền tên hai họ và ngày giờ tổ chức là xong. Thiệp mời thường ghi rõ tiệc mặn hay ngọt để khách liệu bụng. Hầu hết được tổ chức tại nhà tự biên tự diễn, dăm ba bàn vài chục quan khách, người nhà nước thì có khi xin nhờ được cái sân của cơ quan. Nhà hàng tiệc cưới là cụm từ không xuất hiện ở thời điểm này, MC nhờ ai dạn miệng trong họ là ổn. Thỉnh thoảng thấy trai tráng vô trong xóm xin chặt mấy tàu lá dừa về làm cổng là biết có nhà sắp đám cưới. Tiệc mặn còn chút no nê rộn ràng dù chỉ vài ba món nhưng đã là đủ sang, chứ tiệc ngọt chỉ nước trà thuốc lá và các loại bánh kẹo thanh tao suốt buổi. Đời mình cũng vài lần dự tiệc cưới đãi ngọt thập niên 80, nhớ là bánh kẹo khi ấy cũng là hàng công ty xí nghiệp tuồn ra từ mấy cửa hàng thương nghiệp nhìn bao bì cũng bắt mắt chớ không phải loại quê mùa kiểu bánh ít bánh bò. Giờ tới thời ăn cái bánh cục kẹo cũng phải thận trọng kén chọn, nghĩ lại không hiểu sao ngày xưa tiệc cưới ngọt cỡ đó mà vẫn vui vẻ hả hê.
Đám cưới mình nhờ có bà má giỏi gia chánh nên thích đãi mặn, trưa đãi hai họ chiều đãi bạn bè vì cái phòng chỉ đủ chứa khoảng hơn ba chục khách. Có rượu đóng chai bán ở các cửa hàng mậu dịch, si rô nước đường màu mè tự nấu. Trừ ba món chính thì có thêm món tráng miệng là chuối rim đường dẻo quẹo nguyên trái, xong tiệc chắc ai cũng tèm lem. Rồi cũng đàn địch hát hò xóm làng bu lại coi ngoài cửa sổ. Những năm đó Nha Trang cũng có vài tiệm cho thuê đồ cưới và trang điểm cô dâu, phổ biến nhất là áo dài có thêm áo choàng ren bên ngoài, đầu đội khăn đóng hoặc bới tóc cao gắn lọn giả. Nhà trai qua rước dâu sang lắm thì thuê xe lam 3 bánh hoặc dàn xe xích lô, tới đầu ngõ có pháo hồng rộn rã chào đón. Thợ chụp ảnh cưới toàn bị dặn, chụp vừa đủ cuộn phim đen trắng 36 kiểu thôi. Thợ chụp xong 3 ngày sau mới đem ảnh tới xấu đẹp gì cũng ráng chịu, may mà gia chủ được khuyến mãi thêm tấm ảnh phóng lớn 18×24. Mà là bức chân dung cô dâu chú rể vốn chụp đen trắng được ông thợ ảnh tô màu makeup huyền ảo ngắm mãi thấy cũng được được.
Thời nay tiệc cưới nhà hàng đặt vài chục bàn là bình thường, khách không tới đủ dư lại chừng năm bàn là thấy rầu. Ai cũng biết giây phút trọng đại nhất của cô dâu chú rể sau khi tan tiệc là kiểm đếm tiền mừng, thu mà đủ bù chi là đại phước bằng ngược lại thì chắc đợi trả hết nợ cưới xin mới vui nổi. Khách dự cưới bây giờ chỉ bỏ phong bì vô thùng gọn lẹ trước khi an tọa hoặc chuyển khoản nếu vắng mặt, chẳng cần cô dâu chú rể ra chào đón rồi lễ mễ nhận quà như ngày xưa. Quà cưới thời bao cấp khó khăn thuần túy là quà, không hề có một cái phong bì nào kể cả cơ quan đoàn thể đại diện tới chúc mừng cũng chỉ là quà. Quà cưới trước hết phải mang ý nghĩa thiết thực nhưng cũng gói gọn cái tình cái nghĩa. Chắc bây giờ không ai tưởng tượng ra nổi, quà cưới ngày ấy có khi là bộ thau rổ nồi niêu gói bằng giấy hoa cột nơ đẹp đẽ, cái gương soi treo tường, mấy tấm hình cưa lọng khắc gỗ, phích nước, bình hoa, chén bát, cuốn album giấy… Bạn kể, có lần đám cưới của người bạn là cựu chiến binh, vậy là đồng đội cùng nhau góp tiền lại để mua 2 cái lốp xe đạp xong quấn giấy màu kỹ càng. Tới đám cưới bèn quàng vô cổ tân lang tân giai nhân thay vòng hoa. Tiệc xong khui quà bạn mừng muốn khóc, thời đó lốp xe đạp được bán phân phối xếp hàng chờ duyệt chua cay.
Đám cưới, nói cho cùng chỉ là một nghi thức ra mắt gia đình bà con họ hàng cùng bạn bè thân quen, không hề là yếu tố quyết định nên hạnh phúc lâu dài của người trong cuộc nên chung vui thì cũng vui sao cho trọn vẹn mọi bề. Có lần tình cờ chứng kiến đám cưới vô cùng giản dị, ấm áp và sâu lắng của một cặp đôi mà ngưỡng mộ quá, trong sân vườn nhà tân lang và tân giai nhân nhẹ nhàng tay trong tay tới từng bàn khách nhận chúc phúc, tiệc nhẹ đủ nhấm nháp, nhạc vừa đủ lâng lâng, không tiếng MC và thực khách líu lo gào thét, và tất nhiên cũng không có cả thùng đựng phong bì. Và tôi luôn nhớ, người mẹ đã mất của mình cũng chỉ được làm đám cưới sau năm mươi năm chung sống cùng chồng có với nhau mười mặt con, gần hai chục đứa cháu chắt nội ngoại…
(Ái Duy)
Read Full Post »
Xứ Nẫu 