Xứ Nẫu

Tiểu thuyết: Kẻ chăn dắt

Tác giả: Đặng Chương Ngạn

NXB: Văn học, Phương Nam book

Thế giới trong Kẻ chăn dắt là thế giới ở dưới đáy – nơi ấy người ta còn gọi là mê cung

Những đứa trẻ bị ném vào cái đáy khủng khiếp đó mà bắt đầu cuộc sống vô vọng. Mọi thứ bắt đầu từ Không

Không cha không mẹ. Bị bỏ rơi. Bị bắt cóc. Thành một thứ hàng cho thuê hay mua bán. Bị đánh đập. Bỏ đói. Bị để mặc cho chết khi thương tích, ốm đau… Rồi xác thân sẽ được vùi sâu ở một nơi hoang vắng mênh mông.

Cũng có khi nạn nhân là người lớn – Những người lớn ăn mày lớn lên từ những đứa trẻ ăn xin

Những đứa trẻ không có ngày mai. Mặt trời vẫn mọc nhưng không mọc cho các em. Và các em trở thành những nô lệ mới cho bọn chăn dắt.

Bọn chăn dắt. Những con thú biết nói. Nhưng có khi chúng cũng là nạn nhân của những kẻ “chăn dắt” khác, trong vòng xoáy nghiệt ngã không có gì phi nhân tính hơn

*

*          *

Đặng Chương Ngạn trình bày cái thế giới u ám đó. Cuộc sống dưới đáy phơi mở trước mắt ta. Rùng mình.

Có cuộc sống như thế sao?

Có những đứa trẻ bị đọa đày thế ấy?

Có những người lớn bất nhân đến thế?

Ta biết rằng cái thế giới ghê sợ ấy có đó. Cái đáy ấy có đó. Cái mê cung ấy vẫn ngang nhiên tồn tại. Dù muốn hay không. Dù ta (bạn) nhìn hay không nhìn. Mà chắc chắn còn dã man hơn những gì tác giả trình bày. Cái dã man không thể dùng lời mà nói hết.

Ngòi bút của Đặng Chương Ngạn đã mở ra thế giới dưới đáy ấy như  mở ra mê cung của cái khổ và cái ác. Sinh động. Dữ dội.

*

*             *

Cũng có kẻ nằm cầu gối đất

Dõi tháng ngày, hành khất ngược xuôi

Thương thay cũng một kiếp người

Sống nhờ hàng xứ, chết vùi đường quan

                                                                                                      (Văn chiêu hồn)

Bốn câu thơ ấy của Nguyễn Du như thể đang chiếu xuống số phận của những: Tý, Châu,  Thanh, Sửu què, Khèo, … và hai cha con bé Hy.

Tên bé là Hy. Nghe như hi vọng. Nhà bé ở thôn Giáng Trên, bé nghe nói thế. Nhưng quay về đó có thể chỉ là linh hồn rách nát của bé… linh hồn khốn khổ và tuyệt vọng.

                                                                                                                     Nhật Chiêu.

CÂU CHUYỆN VỀ THÚ CHĂN NGƯỜI

Ở Kẻ chăn dắt, tôi bắt gặp một Đặng Chương Ngạn rất khác, khác rất nhiều so với một Đặng Chương Ngạn hết sức hồn nhiên trong Trái đất này có nhiều chuyện lạ[1] và Nghệ sĩ dế[2] hay một Đặng Chương Ngạn nhẹ nhàng, lãng mạn và ưu tư trong Thiếu nữ xa lạ[3]. Ngạn ở đây – ở trong Kẻ chăn dắt này – dữ dội quá, khốc liệt quá và đau đớn quá. Cái đau của kẻ thấy được nỗi đau mà không thể làm gì được. Tôi có cảm giác khi viết nên những dòng chữ này, anh đã lang thang khắp các con phố, không từ bỏ một ngóc ngách nào của Sài Gòn bất chợt nắng mưa, xô bồ hào nhoáng. Tôi thấy Ngạn lẽo đẽo theo sau những đứa bé ăn mày, hỏi “em bao nhiêu tuổi?”, “cha mẹ em ở đâu?”, “nhà của em ở đâu?”và đôi mắt anh kiếm tìm trong những người lớn xung quanh rồi tự hỏi “ai là kẻ đang chăn các em?”

Kẻ nào đấy – kẻ đang chăn dắt các em như chăn đám thú nuôi có thể mang lại lợi nhuận cho chúng. Mà những con thú nuôi có khi còn được coi trọng hơn các em, khi ốm đau có thể còn được chủ nó chăm sóc, vuốt ve, cho uống thuốc. Còn các em thì sao? Những đứa bé mồ côi, những con thú non đáng thương trong đôi tay lạnh lùng của những kẻ đi săn và đi chăn không có trái tim người. Em không xin được tiền, em bị đánh đập, bị hành hạ, bị bỏ đói. Em ốm đau, chúng vẫn đẩy em ra đường trong đôi chân run rẩy vì mệt nhọc, em đi không được thì em bò, em bò không được thì em lết, miễn sao em khiến thiên hạ xung quanh em xót xa và bỏ vào tay em những đồng bạc lẻ, miễn sao đến cuối ngày em kiếm đủ “chỉ tiêu” để mang về cho bọn người lớn chỉ biết ăn nhậu và bài bạc kia, những kẻ thiếu tình thương và thừa độc ác.

Những con thú nuôi chẳng may chết đi có thể vẫn mua được chút tiếc thương của chủ nó. Còn các em nếu vắn số qua đời vì đói ăn, vì bệnh tật hay vì tai nạn rủi ro của vở kịch ăn mày thì cái thân thể bé nhỏ kia sẽ trở thành gánh nặng cho những kẻ chăn dắt. Chúng sẽ vội vàng vùi xác em ở một nơi hoang vắng nào đó như dứt bỏ một món nợ. Từ đó, sẽ chẳng còn ai biết rằng, đã từng có em, một đứa bé thật sự, một con người thật sự… tồn tại trên đời.

Đọc Kẻ chăn dắt, tôi đã nhiều lần buông sách và… lắc đầu để tự trấn an mình, cho rằng Đặng Chương Ngạn đã bịa và bịa rất giỏi, vì cái bịa ấy đã lấy đi của tôi bao nhiêu nước mắt. Rằng làm gì trong thế giới này – thế giới của loài người – có những sinh linh bé nhỏ như các em, được sinh ra bởi  con người nhưng lại không được làm người. Không được nuôi nấng, không được nâng niu, không được yêu thương. Bởi số phận đã bắt các em phải làm những con thú bị chăn trong bàn tay của những kẻ – mỉa mai thay vẫn được xưng danh là những con người. Những bộ mặt người có trái tim của loài thú dữ.

Và cho đến lúc này, khi viết những dòng chữ này, sau khi đã đọc rất nhiều lần Kẻ chăn dắt của anh, tôi vẫn mong là Ngạn đã bịa. Thà tôi là kẻ vô duyên vì đã khóc cho những cuộc đời không có thật, còn hơn… tôi buộc mình phải tin, rằng hàng ngày xung quanh tôi, có những thân – phận – người đang phải sống trong đớn đau, trong vô vọng, trong một tương lai không biết về đâu.                                                                                                             

La Mai Thi Gia