Xứ Nẫu

Những món “cây nhà lá vườn”

Làng nghề bánh tráng Hòa Đa (xã An Mỹ, huyện Tuy An) hình thành khá lâu đời. Nơi đây có khoảng 30% hộ gia đình sống bằng nghề làm bánh tráng, được làm từ bột gạo. Bánh ngon là loại bánh dày vừa, đều khổ, tốt nắng, nướng ăn thơm, nhúng nước không dính. Bánh tráng Hòa Đa ăn với thịt heo, cháo lòng, bánh hỏi đã trở thành món ngon hấp dẫn níu chân nhiều du khách.

Độc đáo món cá chẽm Đông Hòa hấp hành

Có nhiều món ngon nhưng món bánh tráng cuốn thịt heo kèm rau sống hái từ cánh đồng la ghim Hòa Đa, chấm nước mắm nhỉ sóng sánh thơm ngon được ướp từ cá biển Đông với bàn tay của ngư dân làng Yến kèm đĩa ớt xanh rừng được coi là tuyệt đỉnh. Bánh tráng Hòa Đa được coi như một món quà dân dã. Người quê bọc gói cẩn thận làm quà biếu, tặng cho người thân, đơn giản thế nhưng lại nặng nghĩa tình.

Về các xã miền núi của huyện Tuy An, Sơn Hòa, lại được thưởng thức món canh chua lá dít độc đáo chỉ có ở Phú Yên. Lá dít nấu canh chua hợp với nhiều loại hải sản như cá cua hoặc các loại chim rừng, nhưng ngon nhất phải nấu với thịt gà tươi sống. Thịt gà nấu lá dít là món đặc sản. Sướng nhất là ăn món này kèm theo một chén muối ớt rừng giã nhỏ, uống ly rượu nồng. Khi đó mùi thơm, vị chua của lá dít hòa cùng chất béo, ngọt của thịt gà cộng với vị vừa chua vừa cay của ớt trên đầu lưỡi cho ta một bữa ăn thật ưng ý.

Xôi bồ câu ra ràng

Ở xã An Định, huyện Tuy An có một món bình dân ngon lạ, đó là xôi bồ câu ra ràng. Bồ câu ra ràng được chế biến thành nhiều món độc đáo như hầm thuốc bắc, chưng cách thủy, nấu cháo đậu xanh và xáo xôi. Chỉ là gạo nếp bình thường của nhà nông nhưng khi xáo với thịt bồ câu ra ràng ta sẽ có một nồi xôi đầy hương vị. Xôi bồ câu ra ràng được xem là một trong nhiều món ngon hiếm lạ, thơm ngon bổ khỏe.

Độc đáo hải sản tươi

Đầm Ô Loan là một trong nhiều thắng cảnh nổi tiếng của tỉnh Phú Yên. Đầm có nhiều loại hải sản quý hiếm như: tôm, cua, sò huyết, ghẹ, cá vượt, hàu…

Món gỏi cá mai

Trong các loại hải sản trên, hàu là một loại hải sản đặc biệt của vùng sông nước Ô Loan. Hầu như con hàu được người dân ở đây lặn bắt quanh năm, nhưng ngon nhất có lẽ vào khoảng thời gian cuối xuân đầu hạ. Thời điểm này hàu nhiều nhưng không dễ khai thác. Hàu bám vào các rạn san hô, thành cầu, bờ đá dưới mặt đầm… Nhìn bề ngoài con hàu xấu xí như một cục đá nhưng phần thịt hàu bên trong thật tuyệt vời. Hàu được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau: nhúng giấm ăn liền, om chuối cây. Đặc biệt nhất là món cháo nấu với gạo đỏ và một số gia vị thông thường. Cũng nấu như các loại cháo khác nhưng món cháo hàu khi nêm gia vị vào lại có mùi thơm độc đáo, hương vị riêng. Cháo hàu có thể ăn vào bất cứ thời điểm nào trong ngày: điểm tâm sáng, ăn trưa hay kèm với một vài món khác trên bàn nhậu vào lúc chiều tà để “chữa cháy”.

Vào mùa, hàu Ô Loan được đưa đi tiêu thụ khắp nơi trong cả nước. Mặc dù chưa có thương hiệu riêng nhưng món cháo hàu Ô Loan đã trở thành món ăn không thể không nhắc đến của người dân Phú Yên.

Món lườn cá ngừ đại dương xào sả ớt

Ngoài ra, đầm Ô Loan còn có loại cá mai xuất hiện nhiều từ tháng 2 âm lịch đến mùa hè. Ngư dân đánh bắt, chế biến nhiều món ngon nhưng độc đáo nhất là món gỏi. Cá đưa từ đầm về, còn tươi sống. Người chế biến dùng kéo cắt bỏ phần bụng và đầu, chỉ còn lại phần thân mình, thịt nhiều, mập ú, trong veo. Sau khi làm sạch, cho cá vào ngâm nước muối vài phút cho săn chắc và giữ được màu trắng trong. Gia vị ăn kèm với gỏi cá gồm có một tô nước chanh vắt sẵn, khoảng 300g đậu phộng rang và rau thơm nhiều loại như húng, tía tô, ngổ, ngò gai, bắp chuối thái nhỏ, cà chua sống, chuối chát, khế…

Phú Yên là “thủ phủ” cá ngừ đại dương, loại hải sản đặc biệt thơm ngon, bổ dưỡng. Thịt cá được chế biến thành nhiều món ăn ngon như: nướng, chấm mù tạt, mắt chưng cách thủy, lườn cá xào sả ớt. Đây là món mới, lạ miệng và có hương vị riêng. Ăn món lườn cá ngừ xào ta sẽ thấy được sự tổng hợp của độ dai, giòn, béo thơm ngọt của loài cá được ngư dân câu từ khơi xa.

Về lại với cánh đồng lúa Tuy Hòa bạt ngàn. Ở đây có loài cá chẽm sống trong các hang đá, thích nghi với vùng nước lợ, cửa sông, các kênh rạch, đầm phá và nhất là trong các đầm nuôi tôm. Cá chẽm hấp hành thịt thơm ngon dai dẻo và rất bổ dưỡng. Cá ướp gia vị, để trên bếp mi-ni, bật lửa đợi sôi, bỏ bún, hành và rau cần lên, thưởng thức nóng. Ngon hơn phải dùng bánh tráng nhúng nước cuốn cá hấp và rau sống tươi. Ở miền Trung cá chẽm có khắp nơi, nhưng tiếng tăm vang xa nhất là cá chẽm hấp hành ở vùng Đông Hòa, tỉnh Phú Yên.

Bài & ảnh: Đào Tấn Trực