Nam Thi
* Để biết ơn những người mẹ nhân ngày Quốc Tế Phụ Nữ 8-3
Ngày đầy tháng của cháu ngoại. Mới bốn giờ sáng bà Tâm đã thức dậy nấu nước pha trà, cà-phê chờ con rể đi đón chồng ở ga Hòa Hưng. Ông đi trên chuyến tàu tốc hành từ ga Diêu Trì. Hôm nghe tin con gái chuyển bụng bà cũng vội vội vàng vàng đáp cùng chuyến tàu đêm ấy tốc hành từ Hà Nội xuôi Nam.
Mẹ con Tuyết ngủ trong phòng. Đêm qua cháu bé ngủ say không quấy mẹ và bà ngoại. Trong khi chờ chồng, bà chuẩn bị sẵn thau tắm, tã lót, khăn bông,… để làm vệ sinh cho cháu mỗi sáng. Bà phải làm quen với những đồ dùng cho trẻ sơ sinh mà thời bà sinh con không có, chẳng hạn dụng cụ thanh trùng dùng cho bình sữa, ấm điện – bà gọi “ấm” vì loại thiết bị nầy chưa có tên Việt – dùng để hâm nóng sữa ướp lạnh đến 37 độ, nhiệt độ vốn có của sữa mẹ, thì tự động ngắt điện. Cách cho con bú sữa mẹ bây giờ cũng khác, vừa cho con bú trực tiếp vú mẹ vừa nặn sữa ra bình đem để tủ lạnh để mỗi khi cháu bé đói thì kịp đem hâm cho bú. Lần đầu thấy con nặn sữa ra bình, bà tò mò hỏi con, Tuyết giải thích rằng trẻ bú vú mẹ khó kiểm soát lượng sữa cần bú, nếu mẹ thiếu sữa thì có thể bù thêm bằng sữa bột để đảm bảo bé bú đủ và khi mẹ trở lại làm việc sau bốn tháng nghỉ hộ sản thì có thể vắt sữa cho vào tủ lạnh ở chỗ làm cuối buổi mang về. Cháu bé sẽ quen lần bú bình để khi xa mẹ thì vẫn bú no bằng bình. Còn nhiều thứ quy trình nuôi trẻ khác phải tuân thủ như đi khám định kỳ để tiêm chủng, cân thể trọng, đo chiều dài cơ thể, vân vân và vân vân tuy thời trước cũng có nhưng sơ sài hơn thậm chí thô thiển như bỏ trẻ vô giỏ để cân bằng cái cân hàng thịt.
Con rể bà vốn là kỹ sư tin học đã dựng một trang webblog riêng cho cháu bé rồi chụp hình, quay video từ khi mới lọt lòng mẹ ở bịnh viện, rồi cập nhật hàng tuần …để cháu không chỉ bắt đầu hiện diện trên đời thật mà còn xuất hiện cả trên không gian ảo. Nhau thai của cháu được gửi vào “ngân hàng” để giữ lại tế bào gốc đề phòng có khi dùng đến. Sau nầy, khái niệm về “nơi chôn nhau cắt rốn” chắc vĩnh viễn thuộc về quá khứ xa xôi. Chi mấy chục triệu cho một lần sinh, thế cũng đáng đồng tiến bát gạo. Chỉ tiếc sự chăm lo cho thế hệ sau như thế biết bao giờ mới phổ cập. Sự khác biệt giữa bà mụ vườn thời của bà, bệnh viện Từ Dũ thời các con bà với bệnh viện phụ sản “dịch vụ” và quốc tế ở Sài Gòn …thật khó tin nhưng đó là sự thật.
Giá thời bà nuôi con mọn mà có những kỹ thuật và phương tiện như bây giờ thì đỡ vất vả cho cả mẹ lẫn con. Đầu năm 1983 khi sinh Tuyết bà phải dùng lại mấy cái tã lót bằng vải thô cứng như mo cau của Mai, chị của Tuyết, thêm mấy cái khác cắt ra từ áo cũ của bà và của chồng. Mỗi tháng được phiếu mua hai lon sữa đặc “Ông Tho”. Sau tháng thứ tư, nếu mẹ mất sữa có giấy chứng nhận của bệnh viện thì mới được tiếp tục mua hai lon sữa đặc. Bà vốn không thiếu sữa, may nhờ chị em trong cơ quan mách “mánh” làm cho mất sữa tạm thời khi đi khám. Nói là “mánh” nhưng thật ra chỉ lấy mủ lá vú sữa bôi vào núm vú mẹ thì nặn mấy sữa cũng không chảy ra. Cảm ơn trời đất đã sinh ra loài cây ấy, trái thì như vú căn đầy sữa ngọt nhưng mủ thì ngăn dòng sữa để người mẹ “mất sữa” một cách kỳ diệu như trò ảo thuật. Nhưng cũng phải cảm ơn cô y tá rất nhiều vì cô chỉ cần liếc qua chiếu lệ hai bầu sữa căng cứng của bà, rồi ghi xác nhận “mất sữa”. Có lẽ, cô biết quá rõ các mánh giả mất sữa nhưng cũng là một người mẹ cô dễ dàng “thông cảm”, và biết đâu bản thân cô cũng từng mánh tương tự. Với hai lon sữa mua ở cửa hàng bách hóa quốc doanh hay hợp tác xã tiêu thụ Phường đem bán ra chợ trời có thể mua được mấy lạng thịt bò nấu xúp cho trẻ ăn dặm.
Trong khi bà đang miên man với những hồi ức về ba thập kỷ trước thì con rể rước chồng bà về tới. Tuyết nghe tiếng cha, bồng con trai ra chào ông ngoại. Đứa bé vẫn say ngủ. Ông muốn bồng cháu nhưng sợ đánh thức nó nên hối con gái đưa cháu vào phòng để khỏi lỡ giấc nó. Sau khi giao cho chồng canh con, Tuyết bắt đầu vắt sữa với những dụng cụ đã được mẹ nàng chuẩn bị sẵn.
Hai vợ chồng già xa nhau gần cả tháng. Họ chia với nhau phin và-phê nóng như lúc còn ở ngoài quê.
– Bà coi bộ hơi ốm…, ông khẽ bảo.
– Tôi vẫn thấy bình thường mà…Nói thế nhưng bà biết mình gầy đi vì thiếu ngủ, bận bịu chăm sóc cháu bé, thay con nấu nướng, giặt giũ và mọi việc linh tinh khác trong nhà.
– Con Tuyết có đủ sữa không? Ông hỏi.
– Đủ. Bây giờ thiếu sữa mẹ thì có sữa bột đủ loại theo lứa tuổi, chỉ sợ thiếu tiền để mua…Đâu có như thời của mình … Bà bảo chồng.
Có lẽ, cũng như bà sữa là mối lo hàng đầu đã ăn sâu vào tiềm thức của ông. Không chỉ việc “chạy sữa” cho con nhọc nhằn khi họ làm cha mẹ mà còn là nỗi ám ảnh từ thuở họ còn ấu thơ hơn nửa thế kỷ trước. Thuở ấy, ở vùng kháng chiến tuyệt không có sữa bò…
Mẹ bà mất sữa khi sinh bà, nhưng may mắn người chị dâu cả cũng sinh con nên bà có thể bú ké với cháu. Còn mẹ ông cũng mất sữa ngay những tuần đầu và ông phải đi bú dạo khắp xóm. Những bà mẹ quê tốt bụng trên đường ra ruộng hoặc ở lối xóm khi nghe ông đói sữa khóc thét họ ghé nhà cho ông bú nhờ. Riêng thím Bốn Toại mất con khi đứa bé chỉ vài tháng tuổi thường xuyên cho ông bú. Có lẽ nhờ vậy thím bớt bị căng sữa và nguôi ngoai nỗi nhớ con.
Ông sống và lớn được nhờ bú dạo. Thế nhưng, trong đời điều ân hận nhất của ông là chưa một lần thăm nom thím Bốn. Khi ông biết nghĩ đến điều ơn nghĩa cũ thì thím đã qua đời âm thầm ở chốn quê mà ông đã rời xa.*
Nam Thi
04-3-2012
Read Full Post »
Xứ Nẫu 