Đỗ Hồng Ngọc
![ao dai vietnam[1]](https://xunauvn.org/wp-content/uploads/2013/01/ao-dai-vietnam1.jpg)
Đường Nguyễn Huệ xưa là một con kênh đổ vào sông Saigòn. Tấp nập trên bến dưới thuyền. Gió thốc từ mặt sông mơn man những buồm những lái của một vùng đất phương Nam nắng vàng rực rỡ. Khi dòng kênh xanh đã trở thành con đường hoa – đường Charner, Nguyễn Huệ- thì vẫn còn đó nắng vàng và gió mênh mang của mùa giáp Tết, giữa muôn hồng ngàn tía từ khắp chốn đưa về. Gió lướt thướt qua những rặng cây, rì rào phố thị, tung bay các tà áo thiếu nữ Sài gòn, yểu điệu thướt tha. Đường hoa không chỉ có hương và sắc, đường hoa có hồn:
Có phải em mang trên áo bay
Hai phần gío thổi một phần mây
Hay là em gói mây trong áo
Rồi thở cho làn áo trắng bay…
(Nguyên Sa)
Đi giữa chợ hoa Tết Nguyễn Huệ những ngày xưa mà tưởng như đang ngồi trên chiếc thuyền lắc lư giữa dòng kênh, tuồn tuột trôi đi chẳng biết bến bờ.
Bây giờ thì hết. Đường hoa nay đã khắc chạm, đã chăm xén, đã lối phẳng cây trồng,
cứng đơ và ngơ ngác.
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng
Giải nước đen giả suối chẳng thông giòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém
Dăm vừng lá hiền lành không bí hiểm…
( Thế Lữ)
Nhưng đáng tiếc nhất là đã từ mấy năm nay thiếu vắng những tà áo dài mang hồn gió giữa đường hoa. Thảng hoặc một đôi tà áo lẻ loi lạc lõng của vài chị “Việt kiều” có tuổi tiếc chút hương xưa hay của đôi cô gái Hàn quốc, Nhật bổn khoe tà áo mới ngại ngùng.
Một nhà văn xưa đã viết: “Áo dài Việt Nam thắng lớn trong nước và ngoài nước, do đâu mà được vậy? Do nó cho thấy gió!”. – “Mặc áo dài mà đứng yên chưa chắc đã ăn đứt nổi những cô gái Âu Á khác mặc y phục dân tộc của họ. Nhưng mặc áo dài mà đi, mà múa v.v.. thì người con gái VN linh động hẳn lên. Áo dài VN vừa theo sát những nét tuyệt mỹ của thân người, lại vừa trao cho tấm thân ấy sự linh động phơi phới mà nó không có. Những tà áo nhẹ ve vẩy phất phơ trong gió làm cho một thân hình nặng nề nhất, cục mịch nhất, cũng hóa ra thanh thóat. Thân người là đẹp, nhưng thứ y phục chỉ nhằm khai thác cái đẹp của thân người thì rõ ràng là tục.Trang phục là văn hóa. Văn hóa là một cố gắng cải biên thiên nhiên (…). Chiếc áo dài VN là một sự dung hòa giữa tự nhiên và văn hóa. Phần trên của nó đề cao thân người, đã có phần dưới rất thanh, thóat hẳn thân người. Nhìn vào người nữ mặc áo dài, sau khi bị lôi cuốn vì cái phần trên, mắt lần dò nhìn xuống, thì ở phần dưới lại chỉ thấy…gió! Vâng, ở đây mắt chỉ thấy có gió, có cái thướt tha, cái bay bướm mà thôi”. (VP, Đất nước quê hương, 1973).
Học giả Cao Huy Thuần, giáo sư đại học Picardie, người đã sống ở Paris 40 năm, khẳng định rằng chỉ có 2 món “văn hóa” thực sự là bản sắc của ta, không sợ lẫn vào đâu giữa thời đại toàn cầu hóa- không những không sợ toàn cầu hóa tấn công mà còn tấn công ngược lại – đó là …nuớc mắm và áo dài!
Ông viết “Bản sắc đựơc định nghĩa là cái gì khác, cái gì đặc biệt. “Hãy nói cho tôi biết anh ăn thứ gì, tôi sẽ nói cho anh biết anh là ai?”. Thế giới mê chả giò Việt Nam, mà chả giò là phải chấm nước mắm chứ không thể chấm… xì dầu! Còn chiếc áo dài Việt Nam? ” Áo dài thành công bao nhiêu, thân thương bao nhiêu, yêu kiều bao nhiêu, thích hợp bao nhiêu! Nó đi vào lòng dân tộc như thể nó đã được khai sinh từ thuở dân tộc còn nằm nôi! Và nó hãnh diện phất phới trên thế giới; thế giới thán phục nó. Ngày nay, thời trang tha hồ vẽ vời, thêm bớt; nó nhân lên nhiều kiểu mới, nhưng nó vẫn là nó, vẫn là nhan sắc vô địch” ( Cao Huy Thuần, Bản sắc và toàn cầu hóa).
Nếu tôi là nhà thiết kế, tôi sẽ rải trên đường hoa Nguyễn Huệ những tà áo dài để không phải chạnh lòng nhớ gió giữa mùa Xuân nay!
Xứ Nẫu 
Theo nhà văn Võ Phiến (trong Tùy Bút), người mang gió cho áo dài là nhà thơ Hoàng Ngọc Tuần.
Bài viết hay , những lời còm cũng hay và đầy tình cho những
” Quốc hồn” của Quê Hương …
Chà, một ngày nào đó, các em học sinh Nữ, các cô làm việc trong
cơ quan …đều mặc áo dài , đẹp..đẹp lắm !
Không chỉ đẹp thôi, nó còn giúp nữ sinh bớt… đánh lộn và nhất là phòng tránh được “béo phì” nữa đó Băng Sơn ơi! Có điều, bỗng dưng… Bộ GD-ĐT cấm mặc rồi! Nữ sinh cấp 3 chỉ được mặc mỗi tuần một lần vào sáng thứ hai thôi! Thật đáng tiếc.
Chà, còn đâu…ngày xưa Hoàng thị ! Tiếc ngẩn ngơ.
Hôm nay đi chơi, gặp cả đoàn thôn nữ áo bà ba trong khu du lịch; tự dưng thấy thương thấy nhớ một thời…
Bỗng dưng nhớ tà áo dài bay bay trong gió,thật đẹp !
Viết ngắn mà gợi lên nhiều ý hay
Qua bài viết của anh tà áo dài tự dưng thơ mộng hơn !
Nếu hai vạt tung lên hết thì….hì hì…chúc mừng năm mới bác sĩ ĐHN
chào”alibaba!”[vạt tung lên hết thì…hì..!/anh cười….em trách…anh ”rắn mắc[mắt[ ” chi?/mắt mở he hé nhìn gì?tà thị động đậy..mắt đi ngõ nào???]xuân vui đùa chút chẵng sao phải o anh?.
Nếu hai vạt tung lên hết thì… hì hì, chỉ thấy có… gió. VP đã nói rồi đó thôi bạn ơi! Chúc Mừng Năm Mới Alibaba.
Một vạt trước, một vạt sau
Hai vạt như níu lấy nhau trên người
Vạt nào lên tiếng gió ơi
Vạt nào dành lại gọi tôi… theo cùng!
Cám ơn anh Ngọc về bài viết rất hay trong ngày đầu năm. Kính chúc anh và gia quyến nhiều sức khỏe, an lành và hạnh phúc.
Phân tích vẻ đẹp của chiếc áo dài thật tinh tế
Tối hôm qua nhớ gió,ra đường hoa không thấy bóng áo dài nào anh Ngọc ơi !
Tại bạn… đi đêm! Ban ngày ban mặt mới thấy áo dài chứ, phải không Sáu Nẫu?
Kính chúc anh Đỗ Hồng Ngọc MỘT NĂM MỚI AN LÀNH.
Bài thật hay.
Cảm ơn anh.
Bổng dưng không nhớ ai mà lại nhớ gió thiệt lạ kì.
Bởi vì nhờ có… gió mà thấy người, nhất là những buổi “em tan trường về”… Nhớ mặc áo dài nhé!
Bài viết của anh ĐHN hay quá! Năm mới chúc anh sức khỏe và tràn trề sáng tạo hí!
Chúc bạn tràn trề hạnh phúc… với những bài thơ tình bất tuyệt!
Chúc mừng năm mới bác sĩ và cám ơn thêm lần nữa những bài viết hay từ khoa học y tế đến triết lý đạo nghĩa cuộc đời qua những nhẹ nhàng của tinh túy văn chương.
Ở hải ngoại ai cũng đêu thích những bài viết của bs. Đây không phải là lời khen mà là lời cám ơn người đã dùng cái tâm và sự hiểu biết hữu ích của mình viết những bài viết hiền lành làm nhẹ bớt bao hằn học, oán hờn trên những diễn đàn hổn tạp đó đây của một dân tộc mà sau bao nhiêu năm oan khiên rẻ chia vẫn còn chua dứt..
Nhân đây cũng xin nói thêm là tinh túy quốc hồn VN ngoài nước mắm và áo dài tôi thấy hình như nón lá cũng góp phần không nhỏ. Không biết ờ các nước khác ra sao, chứ ở Ý, nhất là ở Torino, cứ hè đến khi nắng lên cao gay gắt (không thua ở VN bao nhiêu), mỗi khi ra đường tôi thưởng dùng nón lá thay cho nón vải. Và những lần như thế tôi vẫn thường nhận được rất nhiều cái nhìn ưa thích (chiếc nón) đôi lúc kèm theo câu “A, VN” hoăc “VN phải không” hoặc “Ciao VN”. . Rất nhiều người còn hỏi tôi mua nón lá ở đâu và có ý muốn tìm mua nữa.
Riêng về chiếc áo dài, phải thực tình mà nói, tôi vẫn thích áo dài đơn giản hơn những áo dài kiểu cách thời trang. Áo dài hay hơn kimono của Nhật hoặc áo thụng thùng thình của Đại hàn , Sari của Ấn Độ vì áo dài mặc thời nào, lúc nào cũng dễ mặc hơn các loại áo trên. Nhưng có lẻ tính con người (nhất là phụ nữ) thích chạy theo xu hướng thời trang nên chúng ta mới thấy hiếm hoi áo dài trên đường hoa ngày tết (và cả ngày thường).Đa số các cô gái ngày nay thường thấy người mà quên ta, quên luôn cả chiếc áo của bản sắc nước mình. Có tiếc nuối than thở cũng vậy thôi, chỉ hy vọng những người có thẩm quyền quan tâm tìm cách khôi phục lại vị trí “bản sắc” nầy bằng cách bắt buộc mặc đông phục áo dài ở trường học, công sở từ Bắc chí Nam, từ thành ra tỉnh để áo dài có dịp phất phơ nhiều trong gió quê hương chống lại những cơn gió lốc từ hải ngoại thổi vọng về. Như thế chúng ta mới không thấy áo dài chỉ quan trọng trong các cuộc trình diễn thời trang hay trong các ngày lễ hội mà còn cần thiết luôn trong cả ngày thường.
Đôi hàng thô thiển như một đồng cảm cùng bs và những ai còn yêu mến tà áo dài thân thương.
Cảm ơn bạn, Huynh Ngoc Nga. Nhờ internet mà thế giới còn nhỏ xíu! Đúng, nón là cũng là một “đặc trưng” VN. Không chỉ để đội che nắng, che mưa, mà còn để quạt mát, để múc nước uống (như gàu) và thỉnh thoảng lót ngồi cho khỏi lấm áo dài tha thướt…
Hằng ngày tôi vẫn thấy áo dài, vẫn ăn nước mắm và vẫn đinh ninh đó là hai thứ quốc hồn quốc túy nhưng biết là biết đại khái vậy, chứ không lý giải được. Nay được đọc “Bỗng dưng nhớ gió” của BS.Đỗ Hồng Ngọc, tôi cũng bỗng dưng “ngộ” ra đôi điều.
Giáo sư Cao Huy Thuần nhận xét rằng “áo dài và nước mắm” là hai “món văn hóa” mang đặc điểm bản sắc dân tộc Việt Nam. Tôi tin sự nghiêm túc của ông và từ đó có vài suy nghĩ thêm về nhận định đó, như sau:
Như chúng ta đều biết Việt Nam nằm trên bán đảo Ấn Trung (Indo-China), về địa-văn hóa là nơi giao thoa hai nền văn hóa lớn Ấ Độ và Trung Hoa. Có vô số chứng cứ để minh chứng điều đó ( tôn giáo, triết học, kiến trúc,…). Vậy xét trường hợp áo dài và nước mắm có sự giao thoa nào không của hai nền văn hóa lớn kia trên nền tảng yếu tố bản địa;
– Người Hán biết làm xì dầu, chiết xuất từ đậu nành lên men, nhưng không làm và ăn nước mắm chiết xuất từ cá muối lên men (mắm đặc). Người Nam đảo biết làm mắm cá nhưng không biết chiết xuất ra nước mắm. Người Việt vừa biết làm mắm cá vừa biết chiết xuất ra nước mắm.
– Áo dài của người TQ ( như sường sám) phần trên giống áo dài của ta nhưng không có tà áo bay theo gió. Người Malay mạc áo cụt có tà nhưng phần trên không giống áo dài. Áo dài VN có lẽ là phối hợp phần trên của phía Bắc và phần dưới của phía Nam trên nền áo tứ thân, ngũ thân. Theo Phủ biên Tạp Luc, Lê Quý Đôn xác nhận ” chúa Nguyễn Phúc Khoát (1739-1765) đã viết trang sử đầu tiên cho áo dài” khi ra sắc dụ về quy cách áo dài cho đàn ông và đàn bà phù hợp với y phục người Việt và để phân biệt với áo dài của người Minh hương đang thịnh hành vào thời đó ở Đàng Trong. Cũng nên lưu ý, y phục của người Việt Đàng Trong đã có yếu tố Champa, cải biên áo tứ thân, ngũ thân rất nhiều rồi.
Nước mắm và áo dài là văn hóa vật thể, tuy có ít nhiều thay đổi, “biến tấu” nhưng vẫn là đặc diểm nước mắm, áo dài có từ nhiều thế kỷ trước.
Đầu năm xin góp thêm mấy tư liệu để bà con “tám” đưa cay.
Cảm ơn Nẫu Xóm Cũ đã bổ sung nhiều thông tin rất có ý nghĩa.
Chúc mừng năm mới bác Ngọc !
Tự dưng mới nhớ chiếc áo dài bay theo gió đẹp …trên cả tuyệt vời
Phải cảm ơn xunau đã cho cái hình minh họa tuyệt đẹp càng gây thêm nhớ!