Vũ Thế Thành
Khi mà đồ chay còn ám ảnh trong óc mấy bà nội trợ (dù chỉ là ảo tưởng) về khả năng giữ eo tạo dáng, lại khỏe khoắn trẻ mãi không già, hay ít ra cũng khỏi béo phì, thì mấy bà dễ gì chịu bỏ qua. Quyền lực, quyền hành đi chợ, bếp núc nằm hết trong tay mấy bả, thì các ông chồng, dù trong thực tế ít khi tỏ ra tình nguyện cũng bị « cưỡng bức » ăn chay một cách êm ái.
Thằng bạn tôi bị… « xe cán chó » thứ thiệt. Già đầu ham vui cỡi xe gắn máy đi dọc Trường Sơn, qua bên Lào. Đường thênh thang, khỏi lo bắn tốc độ, cứ thế phượt. Một con chó thủng thỉnh băng ngang… Chẳng biết y hãm lại hay tới luôn, nhưng kết quả là bà vợ phải thuê xe lên tận biên giới đón cái « thân thể yêu thương » bất động đó về, vái tứ phương, vái Trời vái Phật, phát nguyện ăn chay một năm để ông chồng mắc dịch tai qua nạn khỏi.
Tôi đến thăm. Y nắm tay tôi, nửa tỉnh nửa mê, thều thào : « Đợi ít bữa khỏe lại, đi làm một chầu thịt chó… rửa…hận. ! » . Nay, hận đã rửa, mà rửa không chỉ một lần, nhưng bà vợ, dù là tay sành ăn đáo để, vẫn còn phải ăn chay. Đâu dám xù… Trời Phật.
Ăn chay nhịn thèm chỉ vì những chuyện… « hỡi ơi » như trên, thì ăn chay gắn liền với khổ hạnh, sướng khổ lẫn lộn.
Các tu sĩ Phật giáo hay Phật tử trai trường ăn chay với tâm nguyện rõ rệt. Ăn chay để tránh sát sanh, dứt lòng tham trần tục, để thân tâm được nhẹ nhàng thực hành trên đường tu.
Bên đạo Công giáo, ăn chay thoải mái hơn, chỉ phải kiêng thịt, còn trứng sữa tôm cá nghêu sò ốc hến thì …vô tư. Nhưng lạt mềm buộc chặt, một ngày hai bữa, chỉ được ăn một bữa no, bữa kia ăn đói. Thằng bạn theo đạo Chúa than thở « Nhiều khi bận việc từ sáng đến chiều không nhét cái gì vô bụng cũng chẳng sao, nhưng cứ đến ngày chay, là thấy đói ngay từ sáng sớm».
Ăn chay vì lý do tôn giáo, dù là tôn giáo nào đi nữa đều có những giá trị riêng mà chỉ những tín đồ đứng trong niềm tin đó thấu hiểu.
Nhưng mấy ông Tây bà đầm thời nay bỗng nhiên ùn ùn ăn chay mới là chuyện lạ.
Thống kê cho biết, 43% nhân loại ngày nay đang giảm ăn thịt, trong số này 31% là quý ông, 51% là qúy bà, còn lại là trẻ em. Ước tính có khỏang 5% dân Mỹ và Anh ăn chay thường xuyên, nhưng ăn chay theo kiểu gì thì không thấy nói tới.
Tây phương phân loại thành 6 cấp độ ăn chay, từ dễ tới khó theo thứ tự từ trên xuống :
1- Không ăn thịt đỏ như thịt heo, bò, cừu,…(semi vegetarian), nhưng có thể ăn thủy hải sản, gà, vịt và thủy sản, trứng sữa,…
2- Không ăn thịt (pesco-vegetarian), nhưng có thể ăn thủy sản, trứng, sữa,..
3- Không ăn thịt và thủy sản (lacto-ovo vegetarian), nhưng có thể ăn trứng và sữa.
4- Không ăn thịt, thủy sản và các sản phẩm từ sữa (ovo-vegetarian), nhưng có thể ăn trứng
5- Không ăn thịt, thủy sản và trứng (lacto-vegetarian), nhưng có thể ăn sản phẩm từ sữa (bơ, phó mát,…)
6- Không ăn bất cứ thứ gì có nguồn gốc từ động vật (vegan-vegetarian)
Đồ chay hiện đại đâu phải là đậu hũ chưng tương. Ở các siêu thị Châu Âu, hàng chay trông cứ như hàng… thịt, cũng « fast food », chế biến nhanh gọn, màu sắc mùi vị hấp dẫn. Khi mà đồ chay còn ám ảnh trong óc mấy bà nội trợ (dù chỉ là ảo tưởng) về khả năng giữ eo tạo dáng, lại khỏe khoắn trẻ mãi không già, hay ít ra cũng khỏi béo phì, thì mấy bà dễ gì chịu bỏ qua. Quyền lực , quyền hành đi chợ, bếp núc nằm hết trong tay mấy bả, thì các ông chồng dù trong thực tế ít khi tỏ ra tình nguyện cũng bị « cưỡng bức » ăn chay một cách êm ái.
Không kể ăn chay vì lý do tôn giáo, con người hiện đại, ngoài một số ít ăn chay do nhận thức về vấn đề môi trường (ô nhiễm do chăn nuôi), còn hầu hết « thành tâm » ăn chay là do vấn đề …sức khỏe. Những nghiên cứu gần đây cho thấy, chế độ ăn nhiều thịt đỏ có liên quan đến việc gia tăng chứng béo phì, ung thư đại tràng và tim mạch. Tỉ lệ trên lại rất thấp ở những người ăn chay. Bên cạnh đó, việc ăn chay quá nhiệm nhặt, khiến cơ thể thiếu vài chất khoáng : Calcium, sắt, kẽm, vitamin B 12, thậm chí thiếu một vài loại acid amin thiết yếu mà protein thực vật không cung cấp đủ. Đây lại là 1 đề tài khác.
Loại bỏ thói quen ăn thịt đâu phải chuyện dễ, một khi động cơ ăn chay chẳng liên quan gì đến đạo đức hay tôn giáo, thì tội vạ gì phải ép xác khổ hạnh. Con giun xéo mãi cũng oằn ! Khi động lòng.. trần, mấy ông chồng cũng phản ứng và quay về với thịt, nhưng chỉ đôi khi thôi, và họ ngầm thỏa thuận với nhau, nên giảm bớt thịt hơn là bỏ hẳn.
Trước đây, một số protein thực vật được dùng làm phụ gia, tạo độ quết dính hay cấu trúc trong các sản phẩm thịt thứ thiệt, nhưng xu hướng ăn chay ngày càng tăng, protein thực vật trở thành… «chính gia ».
Ẩm thực chay không đơn giản là đưa vào đồ chay hương vị heo, bò, gà,… Điều này quá dễ với kỹ thuật phối hương hiện nay. Cũng không đơn giản là tạo ra sản phẩm chay có hình dáng đùi gà, cánh vịt,… mà còn phải tạo ra cấu trúc sớ, dai, dòn,.. giống như đặc điểm riêng của từng loại thịt. Nói cách khác, làm sao để người ăn khó phân biệt thực giả càng tốt. Chả thế mà thực đơn của mấy quán chay ở Sài gòn, mới liếc quá đã thấy…bắt mồi : Bò nướng mạch nha, chả cua sốt gừng, chả cá Lã Vọng,…
Việc sản xuất protein thực vật (chủ yếu là đậu nành) theo công nghệ ép đùn ( extrusion) phần nào giải quyết được vấn đề cấu trúc này. Tờ Asian Food Tech nhận xét « Thịt muối chay có vị đậm đà như thịt (thiệt), nhưng xúc xích chay vẫn chưa thuyết phục người dùng về khẩu vị.
Không chỉ nghệ thuật nấu nướng đồ chay, mà trước tiên công nghệ sản xuất nguyên liệu cho thực phẩm chay cần phải hoàn thiện nhiều hơn nữa, nhất là « nhái » cho bằng được cấu trúc quá đa dạng ở các loại thịt, sợi dài, thớ ngắn, độ dòn, độ dai,… Có người còn khoái ăn bồ câu quay, nhai luôn cả xương nghe lốp cốp,… Cứ thử ăn vịt tiềm chay hay bò nướng chay thì rõ , hàng nhái còn « kính nhi viễn…viễn chi » hàng thiệt.
Một khảo sát thú vị mới đây ở Anh Quốc hỏi, nếu tận thế sắp tới, bạn sẽ làm gì trong 60 phút cuối đời mình, người thì muốn nói chuyện với người thân, kẻ muốn sex, hay một ly champagne, nhưng có 2% cho biết họ sẽ ăn món ăn ngậy mỡ mà bình thường họ phải kiêng. Loại bỏ món khoái khẩu cũng dễ bị…stress lắm chứ đâu phải chơi.
Ngày nào có thể ngồi nhậu ở quán chay với cá rô bí chay chiên giòn thì quá …đã. Hy vọng thế !
Xứ Nẫu 
Bỉ nhân vốn ăn tục, nói phét lẽ ra dựa cột mà nghe bác Vũ và bà con bàn chuyện ăn chay trong đạo ngoài đời, truyền thống và hiện đại, nhưng cũng “ngứa miệng” xía vô chuyện thiên hạ đại luận cho đỡ buồn.
Tôi nghĩ nên hô hào ăn chay trên toàn thế giới, trừ cả tỷ người thiếu ăn, chết đói đa số ở châu Phi không cân vận động họ cũng …chay rồi.
Nếu sáu tỷ người đang no ( đã trừ một tỷ đói) mà chịu ăn chay kiểu Osawa thì dư lương thực thực phẩm nuôi một tỷ người đói.
Nếu đừng ăn thịt gia súc thì hành tinh đỡ bị biến đổi khí hậu vì hàng tỷ con bò, con heo, con cừu và vật nuôi khác hàng ngày sản sinh khí CÒ2, NH4,…nhiều không thua ô-tô. ( Món nấy bác VTT rành hơn tôi).
Nếu …ăn chay đúng cách mấy bà, mấy cô béo phì sẽ trở nên thon thả, các ông phì lũ khỏi bịnh áp huyết, đái đường, gút,…phan phái, phẻ phắn… và khả năng “lâm sàng” ( lên giường) cũng… ngủ ngon hơn.
Nếu…như thế, sẽ như thế nào? Hàng đàn bò, trâu, cừu, dê…lang thang trong thành phố như bò ở Ấn Độ. Đến lúc nào đó con cháu các thế hệ sau sẽ lại vận động ăn thịt trở lại để…bắt đầu một chu kỳ khác: ăn chay- ăn mặn-ăn chay-…
Chào Anh VTT!không biêt Anh là Chuyên Gia dinh dưỡng,Bác Sĩ,Chuyên Gia ẩm thực hay Nhà Nghiên Cứu Tôn giáo…mà sao diết bài hay quá dẫy !
Vấn đề ở chỗ ăn chay mà lòng có chay không ?
Viết rất có nghề. Nhưng tác giả có ăn chay không ?
Tôi suy…dinh dưỡng, nên chỉ ăn chay… đờ mi
Mấy ông thấy tu ăn chay mà có suy dinh dưởng đâu?
Ăn chay…thứ thiệt (không ăn những thứ có nguồn gốc động vật), nếu biết cách phối hợp thực phẩm thì vẫn đủ dinh dưỡng. Nhưng thường dễ dẫn đến suy dinh dưỡng, nhất là không đủ các amino acid thiết yếu, hoặc khoáng (loãng xương, thiếu máu,…). Tôi sẽ nói về vấn đề này trong 1 bài khác.
Ăn chay tốt cho sức khoẻ , thức ăn chay cũng mắc tiền lắm đó !
Ăn chay để giữ sức khỏe, hoặc ăn chay để tâm thanh tịnh bớt đi những Hỷ, Nộ, Ái, Ố, Ai, Lạc, Dục của cuộc sống là tốt nhất.( comment của MN ).
Riêng YD nên cảnh giác nếu có ý định ăn chay.
Coi chừng YD ăn chay kết quả : không nở bề ngang cũng tràn bề dọc ! ! ? hu … hu !
Chưa chi mà TUTHUC …hù làm YD …hu hu hu hu
VTT mà viết về ăn là số dzách, từ cháo huyết LBT đến cháo lòng,dồi trường rồi đến chay, viết bài với tác phong chuyên gia Hoá, có thống kê, có dẫn chứng đầy đủ, phân tích thành phần hoá học kỹ lưởng.
Theo tôi, ăn chay đâu có gì là khổ hạnh ( nếu thấy thích).
Ăn chay để giữ sức khỏe, hoặc ăn chay để tâm thanh tịnh bớt đi những Hỷ, Nộ, Ái, Ố, Ai, Lạc, Dục của cuộc sống là tốt nhất.
Dẫy Minh Nguyệt nhà mình có ăn chay không ta ?
Minh Nguyệt không có ăn chay, mà món ăn của MN ngày nào cũng giống ngày nào?
Điệu này MN không ăn chay,chăc MN là người ăn kiên rầu!Thành mới có chuyện lược bỏ những món ăn không thích hợpcòn lại dài món ăn quanh năm .Chớ còn KT ai tưởng thứ gì thì dùng thứ ấy không từ chấu .
Rao
Ai dư mỡ, muốn kiêng khem bằng phương thức ăn chay. Hãy liên hệ CR….hiện đang thiếu ….. mỡ …sẵn sàng sang……
Bỏ bao nhiêu tiền ăn để hóa thành thịt, thành mỡ, sao người ta phải chia sẻ cho anh chứ?
thì Minh Nguyệt cứ giử lại , có ai kề dao vào cổ để buộc đâu ? rao mà !
có muổng đây,sang bằng gì ? dầu xanh hử ?
muổng dùa lúc nào cũng dui !Tui thích cừ lắm !
Gởi muỗng
Thời đại bão giá, khăn khó, chuyển dầu xanh sang dầu đỏ đi. Cái nào cũng chuyển thành mỡ hết….
Mất 15 phút đọc bài 5 phút suy nghĩ và 5 phút còm vị chi 25 phút,nhưng tác giả ít khi recom thì dành 25 phút đó nấu cơm cho chồng ăn có vẻ có lí hơn tác giả ơi.
Cách tính toán của bạn làm tôi…. nhức nhối quá.
Hãy hiểu rằng, chỉ cần một cái bắt tay còn hơn vạn lời nói. Khi nào có duuyên gặp mặt, chỉ cần nói ” Tôi là Thúy loan”. Thế là đủ rồi. Không chừng cái bắt tay đó , nó chạy vào cái viết tạp của tôi ko chừng…
Tôi chìa bàn tay ra trước đây này….
VTT
Thúy Loan nói có lý quá mình đồng ý với bạn
Tôi đã từng ăn chay 49 ngày. Khi ăn mặn trở lại tự dưng không ăn được. Cái gì cũng là thói quen. Thói quen cộng thêm một chút đức tin thì điều gì cũng có thể thực hiện được
Hehehe…tui ăn chay chưa được mấy nhưng nghe mùi nước tương ( đậu nành) tương chao tui rất thèm , ăn mấy đồ chế biến công nghệ ớn lắm .Cám ơn Vũ thế Thành .
Ăn chay để cho sức khỏe ngày càng tốt hơn. Bài viết rất lý thú.
Thiệt hôn Hoa Phượng?
@ Đúng là “Ba láp ba xàm” :Ở chỗ “Ăn chay là khổ hạnh” mà cũng đòi…”hôn Hoa Phượng”.Wa bên chỗ “hun” bên kia hãy đòi “hun” chứ?
He…he….anh Dzinh rùa binh vực Hoa Phượng hén? Hoa Phượng cảm ơn anh nha.
Ăn chay sung lắm đó.
Ngày nào có thể ngồi nhậu ở quán chay với cá rô bí chay chiên giòn thì quá …đã. Hy vọng thế !
………….
Nghe sao xa xôi vậy anh VTT?
Tui gần hơn! Cứ rằm, mùng một, bà xã tui bả xúi ăn chay cho có đức! Tui cũng ăn nhưng phải kèm cái dzụ lackiu!
Ai đời ăn chay mà sao dọn gỏi gà rau răm, thịt bò nướng lá lốt, patê hộp muối tiêu, súp cua, nem chả…y chang hổng ăn chay! Tới lúc tưng tưng, tui xúi lại:” Mai dzầy nữa nghen!”. Bả la bai bải:” Í í, hết vốn”. Thiệt tình tui không hiểu tại sao? Muốn có đức mà sao hông chịu cà????
hungpt.
Nhưng đừng ngủ chay nghen, bả bụp đó.
Người ta có thể sản xuất đồ chay như “đồ…thiệt” (bò nướng, chả cua, vịt tiềm,,…) NHƯNG cá rô bí chiên giòn chay”, hay hủ tíu gân bò là 1 thách thức lớn với công nghệ sản xuất thực phẩm chay. Cá chiên giòn (giòn kiểu xương bị vỡ vụn do chiên dầu ở nhiệt độ cao) không dễ làm chút nào. Khoa học thực phẩm chưa giải quyết nổi vụ này.
Đã gọi ăn chay là tâm nguyện mà như VTT nói…”đâu dám xù với Trời,Phật “,nhưng người ăn chay lại thích những món Bò nướng mạch nha, chả cua sốt gừng, chả cá Lã Vọng,…chay thì khẩu Phật tâm…gì đây ?
Kính ông Dùa,
1- Cho tiền ăn xin vì thói quen, và cho tiền ăn xin với ý thức rõ rệt, trường hợp nào đáng cho, trường hợp nào không. Thì hành vi nào có giá trị đạo đức hơn?
2- Tôi có thằng bạn ăn chơi rượu chè trai gái bạt mạng, tự nhiên “nổi hứng” ăn chay đến nay cũng hơn 20 năm rồi. Lý do vì sao nó ăn chay, tôi không tiện hỏi, nhưng chắc chắn không phải vì lý do sức khỏe. Cho đến bây giờ, nó không thể ăn thịt (heo, bò, cá, sò,…) được. Đi nhậu, phải kêu mồi chay riêng cho nó. Ăn chay vì thói quen như nó và ăn chay như bà vợ thằng bạn tôi (trong bài), ăn chay mà vẫn thèm thịt, ép mình ăn chay khổ hạnh một năm vì lời nguyền, không dám xù Trời Phật, thì hành vi ăn chay nào có giá trị đạo đức hơn?
3- Ăn chay vì mục tiêu tôn giáo (tránh sát sanh, tránh nghiệp,…), mà đồ chay gợi hình là chân gà rút xương, vịt tiềm, bò nướng mạch nha,… thì ăn chay như thế có giá trị đạo đức?
Tôi nêu 3 vấn nạn trên mà không có khả năng trả lời. Chờ nghe ý kiến của bậc cao minh.
VTT
Tôi xin ké một chút ông VTT ơi . Theo tôi việc bố thí mang tính thiện , nó mang ý nghĩa chan hòa lợi lạc cho cả người nhận lẫn người cho . Cha mẹ dạy đứa bé hãy thương xót người nghèo , nó cho tiền ăn mày và nhận lại trước tiên là sự hài lòng với bản thân vì đã vâng lời cha mẹ , còn lại chuyện ăn mày “dzỏm” hay ăn mày thiệt , nó có thương thật hay không nó cũng không cần biết ! Nếu đạo đức xã hội có ‘quy định’: “Thương người như thể thương thân” hoặc “lá lành đùm lá rách” v/v… Và nếu anh thấy bố thí là việc nên làm thì hãy làm thế là đủ . Cho nhẹ nhàng bao nhiêu thì lòng sẽ nhận lại thanh thản bấy nhiêu . Vậy thôi !
Kế đến là việc ăn chay . Theo tôi chỉ có hai loại ăn chay :
Loại thứ nhất ăn chay ( không ăn thịt , cá v/v…) vì lý do ngoài tôn giáo ( do bẩm sinh , sở thích , lý do sức khỏe , bệnh tật , kinh tế v/v….) , loại này thì miễn bàn vì họ có quyền ăn theo bất kỳ kiểu nào , hình thức nào miễn là phù hợp với nhu cầu của họ là được .
Loại thứ hai có tính cách tôn giáo . Như đạo Phật chẳng hạn . Sư sải thì bắt buộc , người thường thì không . Ăn chay liên quan tới nhiều thứ . Nhà Phật gọi đây là duyên . Ăn chay trường thì tốt , mỗi tháng vài bữa cũng tốt , thậm chí “ăn chay mà vẫn thèm thịt, ép mình ăn chay khổ hạnh một năm vì lời nguyền, không dám xù Trời Phật” như huynh kể cũng tốt luôn . Dù gì thì người thèm thịt, người ép mình vẫn đang thực hiện “đúng hợp đồng cam kết”, “ tôn trọng đối tác”, “tuân thủ chữ tín”…suy ra là hành vi có đạo đức. Cái đọng lại chỉ là vì chưa đủ duyên thế thôi !
Kế đến là chuyện “hô biến” miếng tàu hủ ky thành cái đùi gà là việc của mấy “bà nội trợ” , chỉ là để “dụ dổ” người tập ăn chay , hoặc để người ăn chay được ăn bằng mắt trước cho ngon miệng , cho đở nhớ , đở thèm thì cũng tốt thôi ! Với người thường xét về mặt tôn giáo thì có phạm gì đâu nè mà về mặt đạo đức thì cũng đâu có ảnh hưởng gì ! Còn việc nhìn một nhà sư ăn cái đùi gà làm bằng tàu hủ ky với con mắt đạo đức thì cũng nên coi lại quan niệm khác nhau về cái ăn của người thường và giới sư sãi đã. Nếu là nhà tu hành chân chính thì ( Cơ tắc xan hề khốn tắc miên- Đói ăn, mệt ngủ khì – Trần Nhân Tông ) thì xem ra cái đùi gà , con cá , miếng thịt heo quay bằng tàu hủ ky cũng chỉ là tàu hủ ky thôi !
Dzẫy nghen huynh , tui may mắn….. không phải ăn chay !!!! nên nói bậy bạ cho vui vậy thôi!
Thằng bạn theo đạo Chúa than thở « Nhiều khi bận việc từ sáng đến chiều không nhét cái gì vô bụng cũng chẳng sao, nhưng cứ đến ngày chay, là thấy đói ngay từ sáng sớm».
hhahaha , cái chỗ này sao giúng rêu i xì xì….
nhưng chỉ có điều tui đạo phật , hể tới ngày ăn chay là thèm bún giò, thèm đủ thứ…
cám ơn tác giả bài viết thật lý thú, vui vui
Ăn chay đang là mode đó mọi người ơi
A8n chay mà ngủ chay nữa thì tuyệt !
Minh cung thinh thoang an chay,vua co loi cho suc khoe vua co loi cho tinh than. Cam on tac gia
Hình như anh Vũ Thế Thành đang PR “chay” cho các nhà hàng chay đây !Thật đa dạng và lạ con mắt…
Nhưng bi giờ không biết ăn cái dzì là chay đây ? Món dzì cũng “tẩm ,rửa,sơn ,phết”…như báo động đỏ môi trường ! Ngay cả “đồ chay” cũng hoá chất,phụ gia tùm lum không biết đâu mà lần…
Thâu ! Nẫu sao mình cũng chịu dzậy…”ăn chay”cho nó nhẹ bụng có răng ra thì ra cũng chay mà !
Ăn chay!Tuyệt đó nha!
Tuyệt gì???????????????????
Tuyệt dzì ăn chay! hi..hi..dzậy mờ cũng hỏi ,đúng là Ba láp ba xàm!
Phân loại theo cấp độ ăn chay của a. Thành ,nhiều người lại ở ngoài rìa bảng ước gì công nghệ đồ chay hiện đại thì tui đây sẽ ăn chay….Hy vọng thế!
Hay quá,bạn là một ẩm thực gia thứ thiệt rồi